Książka Wacława Lewandowskiego strukturalnie i merytorycznie mieści się w ramach monografii życia i twórczości, oferując zarazem i znacznie więcej, i – na mocy słusznej decyzji — trochę mniej niż po monograficznym ujęciu zazwyczaj można się spodziewać. (Owo „mniej” polega na tym, że praca nie aspiruje do kompletności wiedzy o pisarzu – świadomie rezygnuje z prezentacji spraw już zbadanych, jak np. przedstawionej kiedy indziej i przez kogo innego tzw. „sprawy Mackiewicza”.) Obszerna całość (z górą 350 stron) została podzielona przejrzyście na dwie części. Pierwsza (Życie i twórczość) zawiera biografię, zaś nieco większa część druga (Artyzm, technika i światopogląd powieści JózefaMackiewicza) w kilku rozdziałach wywodzi estetyczno- i etyczno-literackie poglądy pisarza, analizuje właściwości artystycznej ekspresji, omawia pisarską strategię, ustala rolę i znaczenie faktografizmu oraz prawdy historycznej w Mackiewiczowskim modelu powieści, poświęca uwagę literackim wzorcom i inspiracjom, a także stosunkowi autora do tradycji i nowatorstwa… Lewandowski, idąc własną drogą, w pewnej mierze rewiduje i prostuje mylne sądy, błędne mniemania i wmówienia krytyki na temat twórczości autora Sprawy pułkownika Miasojedowa. …

Część biograficzna daje znacznie więcej aniżeli tylko ujęcie życiorysowe. Badacz imponuje zgromadzoną dokumentacją, skrupulatną faktografią, zebraną na podstawie dokumentów (urzędowych i prywatnych), korespondencji, relacji i pamiętników, zwłaszcza w odniesieniu do czasów dzieciństwa i młodości, służby wojskowej w okresie wojny polsko-bolszewickiej, późniejszych poszukiwań życiowej drogi oraz dziennikarsko-redakcyjnej pracy w Wilnie. (Ważna wydaje się weryfikacja quasi-wspomnieniowych tekstów publicystycznych Mackiewicza, sugerujących np. inny niż w rzeczywistości obraz jego udziału w wypadkach wojennych 1919-1920 r. Także odnosząca się do tych wydarzeń powieść Lewa wolna nie może być – wbrew pozorom – uznana za autobiograficzną.) …

[Wacław Lewandowski] przekonuje precyzją i trafnością analiz i odczytań, które popiera rzetelną egzemplifikacją i argumentacją; przewód myślowy prowadzi spójnie i logicznie. Słowem: pokazuje się od najlepszej strony jako wnikliwy i kompetentny interpretator. Przy tych wszystkich zaletach zwraca uwagę styl: staranny, spokojny, opanowany, utrzymany raczej w tonie solenności i powagi, zarazem nie pozbawiony zanikającej już w nowszych pracach literaturoznawczych swoistej elegancji.
_{Krzysztof Polechoński, „Józef Mackiewicz – życie i dzieło integralne”, Arcana 39}

Wacław Lewandowski
Józef Mackiewicz:
Artyzm – Biografia – Recepcja
Okładkę projektował Andrzej Krauze
368 stron
ISBN-10: 0-907652-42-5
ISBN-13: 978-0-907652-42-7